شمشاڵ
خه‌م خه‌نجه‌ره و
ئه‌وه‌نده دڵ
که‌وتووه‌ته به‌ر په‌لاماری
کون‌کون بووه وه‌ک شمشاڵێ
بۆيه کاتێ
شوانه وێڵه‌ی شێعرێکی نوێ
قامکی خۆی بۆ ڕاده‌دێرێ
وا به‌سۆز و کوڵ ده‌ناڵێ!
5/3/1371 – May 26, 1992
جەلال مەلەکشا - جلال ملکشا - Jalal Malaksha
دوایین نامه
نامه‌که‌تم کرده‌وه
چاوه‌ڕوان بووم وه‌ک جاران
بملاوێنێ وشه‌ی جوان
چاوه‌ڕوان بووم
شانه‌ی هه‌نگوێن هه‌ڵمژم!
ده‌ستی وشه‌ی سه‌وزی ئه‌وین شانه کا
وه‌رزی ڕە‌ش و سارد و شێواوی قژم!
وشه‌ی یه‌که‌م
سڵاو، به‌ڵام سارد و سڕ
نێوئاخنی نامه سه‌هۆڵ وه‌ک شه‌خته!
چۆن نه‌مردم؟ نازانم ڕە‌نگه ڕاست بێ
نه‌زیله‌ی کۆن، ده‌ڵێن عاشق گیان‌سه‌خته!
دێڕی دوایی، هێڵی گاسنی خه‌م بوو…
گوڵجاڕی دڵ بوو به کێڵگه‌ی جودایی
بڕۆ بڕۆ خودات له‌گه‌ڵ بێ به‌ڵام
دڵی عاشق ناسکه زوو ده‌پرووکێ
له به‌رامبه‌ر ته‌وژمی ماڵئاوایی!
29/11/1371 – February 17, 1993
جەلال مەلەکشا - جلال ملکشا - Jalal Malaksha
میرات
من یادگاری ئه‌و عه‌شیره‌ته‌م
له‌سه‌ر سینگی ژین
گوڵیان به هه‌ودای خوێن ته‌قه‌ڵ داوه!
ئێستا من به‌ڵام
له ده‌سما قه‌ڵه‌م
شیوه‌ن ئه‌کات و
بڕنه‌وه کورته بزمارڕێژەکه‌ی
باوکم له مێژە
سه‌ره‌ونخوونه و
به دیوارێکا له خاچ دراوه.
9/5/1370 – July 31, 1991
جەلال مەلەکشا - جلال ملکشا - Jalal Malaksha
خۆشه‌ویستی
خۆشه‌ویستی من!
چۆن به‌رایی دا،
چاوه‌کانت واببینێ من به‌ته‌نیایی!
خۆ دڵی من کۆتری بن گوێسوانه‌ی چاوه‌که‌ی تۆ بوو!
نه‌تئه‌زانی من به‌بێ تۆ
رۆحی نه‌سره‌وتم؟
وه‌ک گوڵی نێو شۆره‌کاتی وه‌رزی بێ‌باران
زڕ ده‌ژاکێ، سیس ده‌بێ، ده‌مرێ!
سه‌د مخابن! من ئه‌وینداری هه‌ژار و تۆ له‌خۆبایی…
ئێسته سه‌رگه‌ردان…
وا ده‌پێوم کوێره‌ڕێی سه‌ختی ژیانی تووش
توێشه خاڵی، ده‌س به‌تاڵ و قاڵبێکی بێ‌دڵ و هه‌ستم!
ئیتر ئه‌م تاڵاوه باده‌ش، ئۆقره نابه‌خشێ.
من ته‌ژی ده‌ردم
نوقمی هاڵاوی خه‌یاڵم
شاعیرێکی شه‌وگه‌ڕی مه‌ستم
ڕە‌نگه نه‌مناسیته‌وه ئه‌مجاره بمبینی!
به‌فری وه‌رزی خه‌م
دۆڵی دڵمی کردووه جێگه‌ی ڕنووی ماته‌م
ون بووه سیمای زه‌مانی لاوه‌تیم، ته‌نیا
تاپۆیه‌ک ماوه…
تاپۆیه‌کی نێومژێکی خۆڵه‌مێشی خه‌م!
ڕە‌نگه چاره‌نووسی من وابێ
وه‌ک چلۆن ته‌نیا له دایک بووم
هه‌ر به‌ته‌نیاش ڕابوێرم ژین
تازه ئاخر هه‌ر به‌ته‌نیایی
سه‌ر بنێمه باوه‌شی مه‌رگ و
بایه‌قووش له کاولاشی نێو دڵی خۆمدا
بۆم بخوێنێ سووره‌تی یاسین
خۆشه‌ویستم! کاتێ من مردم
قه‌ت مه‌پرسه چۆن به‌بێ تۆ ژینم تێپه‌ڕ کرد
ژین نه‌بوو هه‌ر ساته مه‌رگێ بوو
قه‌ت هه‌واڵی شوێنی مه‌رگ و گۆڕە‌که‌م له‌که‌س مه‌پرسه، به‌س
من به‌ڵێنم برده‌سه‌ر، په‌یمانه‌که‌م نه‌شکاند
کاتی مه‌رگیش دواهه‌ناسه‌م هه‌ر به‌یادی تۆوه هه‌ڵکێشا
دواوشه‌م هه‌ر ناوی تۆ، هه‌ر ناوی تۆ، هه‌ر ناوه‌که‌ی تۆ بوو!
1376 – 1997
جەلال مەلەکشا - جلال ملکشا - Jalal Malaksha
بووکیان دزی
زاوا خۆش بێ، بووکیان دزی
ها… سواران
به جه‌لیت و به ته‌قڵه‌کوت
بردیان بۆ په‌ردووی بێگانه!
سه‌ری ئێوه سه‌لامه‌ت بێ
ئێمه گشتمان په‌ردووگیر بووین
زه‌ماوه‌ندمان بوو به ماته‌م
بیره‌وه‌ری بووکی دزراو…
له‌سه‌ر دڵمان بوو به داخ و
سمێڵه‌خیچکه‌ی زاوای تازه
له چاومانا بوو به تانه!
1370 – 1991
جەلال مەلەکشا - جلال ملکشا - Jalal Malaksha
ئاویه‌ر
من کێوێکی ڕاوه‌ستاوم له‌و به‌رزه
هه‌وره‌‌تریشقه‌ش پشتم ناخاته له‌رزه
هه‌ر چه‌ند بێده‌نگ، ڕاوه‌ستاوم له‌و بانه
ده‌روونم پڕ له ئاگر و بورکانه
کاره‌سات و ڕووداوی زۆرم دیوه
زۆر نه‌یاری دڕم لێ ڕاپه‌ڕیوه
خوێنی گوڵی سووری زۆرم ڕژاوه
به سه‌ر یاڵ و ماه و زه‌ردما پژاوه
سینگم داڵده‌ی ڕۆڵه‌ی ئازا و بوێره
لانی ته‌ژی نرکه‌ی پڵێنگ و شێره
سه‌دان که‌ڕە‌ت هێرشیان بۆ هێناوم
له ڕوویاندا وه‌ستاوم، ڕاوه‌ستاوم
گوڵی زۆریان له داوێنم دزیوه
پای چه‌ند ڕۆڵه‌م له ته‌پکه و داو خزیوه
هێند ئازار و برین و ئێشم دیوه
باخی مێژوو به خوێنی من خه‌مڵیوه
پشتم چه‌ما له ژێر باری ته‌وژما
تفه‌نگ نه‌ما هه‌ڵنه‌شاخێ به‌گژما
هه‌ر چه‌ند له ناو خاک و خوێنا گه‌وزاوم
به‌ڵام دیسان هه‌ستاوم و هه‌ر ماوم
ڕۆحی به‌رزم چاوکه‌ی ئاوی ژیانه
قه‌ت نامرم خزری زینده‌م میوانه
1365 – 1986
جەلال مەلەکشا - جلال ملکشا - Jalal Malaksha
وتم مه‌ڕۆ، یاخی ده‌بم
وتم: مه‌ڕۆ، مه‌ڕۆ، مه‌ڕۆ!
ژینم مه‌که به ژان و سۆ
سینگم مه‌که به کێڵگه‌ی هێڵی برین
ڕاسته جوانیت و دڵڕە‌قیت
به‌ڵام نه‌ختێ ترست هه‌بێ
له تووڕە‌یی خودای ئه‌وین!
خه‌نجه‌ر بێنه
سینگم هه‌ڵبدڕە، ببینه
له سه‌رانسه‌ر نیشتمانی گه‌وره‌ی دڵما
جگه له تۆ، تاقانه‌که‌ی دنیای ژینم
چی‌تر نینه!
وتم: گیانه!
کۆشی ڕووبار
تووله نه‌مام ئه‌کا به دار!
خۆشه‌ویستی تۆ ده‌توانێ
هه‌ستی ماندووی منی شاعیر ببزوێنێ
تۆ ده‌توانی من هان بده‌ی
دنیا پڕ که‌م له بڵێسه‌ی پشکۆی هاوار!
نێرۆن! وه‌ک ڕۆم بمسووتێنه
بمکه به خاک و خۆڵه‌مێش
دڵم پڕ که له زام و ئێش
به‌ڵام مه‌ڕۆ، مه‌ڕۆ، مه‌ڕۆ
ژینم مه‌که به‌ژان و سۆ
چۆن ئه‌توانی به‌جێم بێڵی
ته‌ژی تاسه و خۆزگه و ئاوات و ئه‌وینم
چۆن ئه‌توانی
ئاوێنه‌که‌ی خۆت بشکێنی
من شاعیری خوڵقێنه‌ری وشه‌ی ژینم
هه‌ست و گیانم ئاورینه
وه‌ک کاکه مه‌م
خوێنم په‌رژی عه‌شقی زینه!
نێرۆن! وه‌ک ڕۆم بمسووتێنه
له سه‌ر لووتکه‌ی له‌خۆبایی
هه‌ڵقرچانی ڕۆمی هه‌ژارت ببینه
به‌ڵام مه‌ڕۆ
خۆشه‌ویستیم پێشێل مه‌که
من شاعیرم، یاخی ده‌بم
شیعره‌کانم له ناو کووره‌ی ده‌رد و خه‌ما
زاخاو ئه‌ده‌م
ده‌یکه‌م به خه‌نجه‌ر، به تفه‌نگ
لێت نابوورم
تۆڵه‌ی دڵه ساکاره‌که‌م ئه‌که‌مه‌وه
ڕۆژت ئه‌که‌م به شه‌وه‌زه‌نگ!
12/12/1364 – March 3, 1986
جەلال مەلەکشا - جلال ملکشا - Jalal Malaksha
پاته‌ختی خۆشه‌ویستی
له ده‌شتێکا وه‌ک دڵی من
گه‌رده‌لووله، گه‌رده‌لووله
مژە، ته‌مه، تۆزه، بایه
هه‌ر ئه‌ڕۆم و
خه‌مێک به‌قه‌د بارستانی کوێستانێکم له دڵدایه!
له گه‌رووما، بولبولێکی برینداره
وشه‌ی خوێن و
وشه‌ی زام و
وشه‌ی ئه‌وین ئه‌چریکێنێ!
له ناو زامی سینگی شه‌قار شه‌قار بووما
هه‌وره‌تریشقه‌ی ئاسمانێکی بێ‌سنووره
له ژێر ڕەهێڵه‌ی بارانی قورقوشمدا ئه‌شریخێنێ
با هه‌ر گولله
با هه‌ر چه‌قۆ
هه‌ڵمه‌ت به‌رن بۆ ناو خوێنم
من دڵ ئه‌که‌م به پاته‌ختی خۆشه‌ویستی
گیانم ده‌که‌م به گزنگ و
دڕک و داڵی ڕێگه‌ی ئه‌وین ئه‌سووتێنم!
چیا ئه‌که‌م به گۆرانی
له سه‌ر لووتکه‌ی قامێکه‌وه ڕاده‌وه‌ستم
پڕ به گه‌روو هاوار ده‌که‌م
به گوێ دنیا ئه‌خوێنمه‌وه
ناوی جوانی خۆشه‌ویستم.
1368 – 1989
جەلال مەلەکشا - جلال ملکشا - Jalal Malaksha
کورتە ھەواڵ
دوێنێ شەوێ
کوێستان ئەيوت
لەم ڕۆژانا، ڕێوی ڕاوە!
دیسان بۆ کۆشم دێنەوە
پۆل پۆل پەڵەنگ
تفەنگێکی باڵابەرزی گڕھاوێژیش وتی: منیش
لەم ڕۆژانا
سترانێ دەخوێنمەوە
گشت کوردستان پڕ کا لە دەنگ
١٣٦٠ – 1981
جەلال مەلەکشا - جلال ملکشا - Jalal Malaksha
کوردستان
کاتێ پێنووسی چاره‌نووس
که‌وته گه‌ڕان
له دوای ئه‌وه‌ی
نه‌خشه‌ی عه‌رد و دنیای نه‌خشان
…که گه‌یشته لای خۆرهه‌ڵاتی نێوه‌ڕاست
له سه‌ر خاکێک
ساتێ ڕاما
نازانم بۆ… که‌وته له‌رزین
دڵی شکا
چاوی تۆقی
دڵۆپێ خوێن
به سه‌ر ئه‌و خاڵه‌دا تکا!
خێرا هاتن،
ده‌وریان ته‌نی
شه‌قڵیان کرد
به په‌رژین و موورد و تێمان!
گه‌ڕان، ناوێک بدۆزنه‌وه
فرمێسکی چاوی گه‌ردوونی تیا بگونجێ
ئینجا هاتن
ناوی ئه‌و خاڵه سووره‌یان
نا، کوردستان!
15/10/1366 – January 5, 1988
جەلال مەلەکشا - جلال ملکشا - Jalal Malaksha