پرنده

 

 

از آسمان می‌آیی

از ارتفاع زخم

از معراجِ سُرخ

و حریق در گیسوی شب می‌اندازی

ستاره‌ی شگرف!

شقایقِ عشق‌ات

در باغچه‌ی تمام قلب‌های به خون ‌تپیده

رشد كرده ‌است

به سُرخیِ نقطه‌ی ‌اِلتِقایِ دشنه و دل‌ات

 

دلم،

همراهِ تو می‌تپد

همراهِ تو

در جنگل، در كوه

و در خیابان‌های شهرهای شلوغ دنیا

وقتی‌كه صیادان

به شكار تو می‌اندیشیدند

 

آه،

پرنده‌ی مفهومِ جهان‌آشیان!

در تمام سنگرها

تو را به گلوله می‌بندند

با این همه

تجسم تنهائی و استقامتی!

 

هرگز

با دام و دانه بیعت نمی‌كنی

هم از این روست

تبعیدِ تو از زمین

همیشه در اوج

درآن معراجِ سُرخ

در ارتفاع زخم

بلند بالائی!

و زیستَنی قلندرانه داری

نه چون چَپَلان و غَذَنگان

در ریم و چرك

سر در آخور مُردارخواری!

 

جەلال مەلەکشا - جلال ملکشا - Jalal Malaksha

ای آزادی

 

 

گفتند:

اگر از رود بگذرم

به تو می‌پیوندم!

بر رود پُل زدم

از ایمان،

تو را نیافتم!

 

گفتند:

خانه‌ات آن‌سوی آتش است

با حوصله دریائی‌ام

گذشتم از آتش،

عریان،

تو را نیافتم!

 

گفتند:

تو دورترین ستاره هستی

در كهكشانی نامكشوف

نردبانی بستم

از ارتفاع خون،

تو را نیافتم!

 

گفتند:

باید تو را

در انتهای دشنه جستجو كنم

دل را به سوز زخم سپردم

تو را نیافتم!

 

گفتند:

در دشت زندگی

جوانه‌ی وجود تو

با جویبارِ سُرخ خون رشد می‌كند

رفتم به بطن فاجعه

میدان صُبحگاه

و جوخه‌ها و چوبه‌ها را

به نظاره‌ ایستادم،

تو را نیافتم!

 

آن‌گاه  گفتند:

تو كلمه‌ی مهجوری هستی

كه در پَرت‌ترین صفحه‌ی كتاب آفرینش

منزل داری

و من تمام عمر

دنبال تو،

دنیا را ورق زدم

تو را نیافتم

ای عزیز گمشده، آزادی…

ای آزادی!

 

11/11/1356 – January 31, 1978

 

جەلال مەلەکشا - جلال ملکشا - Jalal Malaksha

فصل دیگر

 

 

زخمِ شریفِ عشق

دل را تطهیر می‌كند

 

وقتی‌كه یار

آن‌سوی خنجر است

باید گذشت از لبه‌ی تیز حادثه

عریان

كه عشق‌های آسان

نه در خور عشق‌آزمایان است

 

وقتی‌كه یار

آن‌سوی پگاهان است

باید گذشت

از میادین سُرخِ فاجعه

تا معراجِ بلند روح

كه مرگِ عاشقان

خود زندگی‌ست

رویش فصلی دیگر

فصلی كه آب و آتش را

به هم گره خواهد زد!

 

باری،

اگر زمانه

خنجر به‌ روی عاشق كشیده ‌است

باید به‌ اِنهدامِ زمانه بَرخاست!

 

6/8/1356 – October 27, 1977

 

جەلال مەلەکشا - جلال ملکشا - Jalal Malaksha

خنجر و خون و حماسه

 

 

روزگار غریب نامأنوسی‌ست

دیری‌ست

پرندگانِ عاشقِ این آسمانِ سُرخ

عشق را

در نشر باروت تجربه می‌كنند

و صدای رنگی انسان را

در ارتفاع چوبه‌ها

به گوش گُنگِ دنیا می‌خواند

از كناره‌‌ی ارس تا آب های دور دریای عمان

از دامنه‌ی زاگرس، تا بدخشان

باران دشنه می‌بارد

برگرده‌ی خمیده‌ی تاریخ این دیار

جراحت بر جراحت است!

 

آنان خنجر كشیده‌اند

شباشب، تمام شب

صدای عربده در كوچه قرق می‌آید

و عادی‌ترین جریان ممكن

در رگ‌های روزنامه‌ها

مرگ پرندگانی‌ست

كه می‌خواهند

از مرز عایق این فصل ناسازگار بگذرند.

 

آه! در مسلخی

كه گله‌های انسانی

قربانی بارگاه ضحاك ماردلِ قرن می‌شوند

و كاوه‌ها،

یك یك فرو می‌افتند

زیستن

استقامتی به راستای كوه می‌خواهد!

روزگار غریب نامأنوسی‌ست

خیل قبیح چاپلوس

بت‌های پوك پوشالی را

با بلندگوهای عمومی

در رگ‌های ساده‌ی شهر تزریق می‌كنند

و در میدان‌های عمومی

به عبادت می‌پردازند

و تندیس‌های نامبارك جلادان را

گلباران می‌كنند

خیل قبیح چاپلوس

چونان سگانِ دُم‌جنبان

و با وعده‌ی ‌استخوانی كه ‌از بازوی مردم است

پارس می‌كنند

ماه را به دشنام می‌گیرند

و ماندگاری این فصل وحشت‌انگیز را

كه پناهگاه جنایتكاران است

توجیه می‌كنند

و چهره‌های سیاه خود را

با نقاب‌های انسانی می‌پوشانند

 

روزگار غریب نامأنوسی‌ست

آنان، دشنه در مغزهای روشن نهاده‌اند

آن‌كس كه بگوید نه

از انتهای سرنیزه می‌چكد

دستی كه به تفنگ می‌اندیشد

به جزایر دوردست انزوا تبعید می‌شود!

و دستی كه پرچمش

دستمال رنگارنگ است

ارج والائی دارد

 

مردم، در سایه‌ی خنجر می‌خوابند

و در همسایگی مرگ منزل دارند

و یك دنیا فریاد

در حجم تنگ یك سكوت قراردادی زندانی‌ست!

وقتی‌كه ‌انسان را

از تمام سنگرها

به گلوله می‌بندند

باید به رسالت تفنگ ایمان آورد

وقتی‌كه گلوگاه صدا مجروح است

و اجازه نمی‌دهند

معنای درد را تفسیر كنی،

با كلامِ سربی،

فریادِ بلندِ انسان را

در عمقِ سینه‌ی فصل، شلیك كن

این فصلِ بی‌ریشه

كه تاریخ پذیرایش نیست

و بوی عفونتش

دماغ روزگار را می‌آزارد

از درون پوسیده ‌است

با ضرب تلنگری فرو می‌ریزد.

 

روزگار غریب نامأنوسی‌ست

هركسی می‌خواهد

از آب زندگی

گلیم خود را بردارد

هركسی می‌خواهد

دستش به كلاه خود باشد…

آه، هركس اگر گلی شود

و بر شاخه‌ای از درخت زندگی بنشیند

چه بهاری خواهد شد!

هركس اگر چراغی گردد

و بتابد بر شب

چه دنیایی خواهد شد!

هر كس اگر به ‌انتظار دیگری نباشد

و بتازد در راه

چه كاروانی خواهد شد!

چگونه باید

نسل منقرض كوسه‌ها را مُجاب كرد

كه زندگی، تنها ریش نیست!

 

با این همه

كبریت‌های حادثه بیدارند

و اصطكاك گرمشان

با پوست محترق شب آتش است…

وقتی‌كه تندر است

وقتی‌كه رعدهای كشیده‌ی زمان

بر چار سوی شب،

خط می‌اندازند

در روشنای لحظه‌های آتش

نرینه گاو صبح

در چراگاه فراخ افق

علفِ نور می‌چرد

و فریاد نورانی شهیدانِ سُرخ‌جامه‌ی دریادل

در حافظه‌ی تاریكِ روزگار

مشبك می‌گردد.

آنان

بادیه‌هایِ داغِ عشق را

بی هیچ سایبانی

در زیر بارانِ دشنه می‌آزمایند!

 

17/12/1356 – March 8, 1978

 

جەلال مەلەکشا - جلال ملکشا - Jalal Malaksha